Kanser ve diyabet gibi hastalıklarla mücadele edilmesini sağlayan; vücutta en çok bulunan amino asit olan Glutamin, bitkisel ve hayvansal proteinler içerisinde bulunur. Vücut tarafından glutamik asidinin parçalanması ve sonrasında parçalanan glutamik asitlerinin nitrojen ile birleşmesi sonucu üretilebilen glutamin; metabolizma tarafından en çok ince bağırsakta, böbreklerde ve akyuvarlarda kullanılmaktadır. Normal şartlarda esansiyel olmayan yani temel olmayan amino asit sınıfında gösterilen glutamin, aşırı strese maruz kalınan zamanlarda esansiyel amino asit haline gelebilir. Buradan yola çıkarak glutaminin koşullu amino asitler arasında olduğu sonucuna varılabilir. Bu yazımızda “Glutamin nedir?”, “Glutamin ne işe yarar?”, “Glutamin nasıl kullanılır?” gibi en çok merak edilen soruların yanıtlarını paylaşacağız.

Metabolizma için en önemli amino asitlerden biri olan glutamin; kas dokusunda, plazmada ve tüketilen hayvansal gıdalarda bulunmaktadır. Glutamin üretilirken glutamik asitlerin parçalanması ve sonrasında nitrojen ile birleşmesi gerekir. Amonyak moleküllerini barındıran nitrojenler glutamin üretiminde kullanıldığı için vücuttaki amonyak ve glutamin miktarı arasında ters orantı bulunmaktadır. Normal koşullarda vücudun fazladan glutamin alımına ihtiyacı yoktur. Ancak yoğun fiziksel aktiviteler yapıldığında ya da yaralanmalar söz konusu olduğunda vücut tarafından üretilen glutamin metabolizmanın ihtiyaçlarını karşılamakta yetersiz kalır. Besin ya da takviyeler yoluyla alındığı takdirde glutamin açığı kapatılmış olur. Peki, glutamin açığının kapatılması neden bu denli önemlidir?

Diğer bir deyişle, glutamin ne işe yarar? Glutamin protein sentezinde görevlidir. Kasların erimemesi ve gücünü koruması için bu amino asit önemli görevlere sahiptir. Protein sentezindeki temel rolü bir yana, glutamin amino asidinin; İnce bağırsağı yeniden yapılandırdığı ve onardığı; bağırsak fonksiyonlarını düzenlediği, Hafızayı ve konsantrasyonu iyileştirdiği, Kas büyümesini hızlandırdığı; Atletik performansı ve dayanıklılığı arttırdığı, Kanser ve diyabet hastalığı ile savaştığı, Alkol ve şeker ihtiyacını azalttığı ve Hücresel detoksifikasyonu sağladığı yapılan araştırmalar sonucunda açığa çıkarılmıştır.

Aşağıda alt başlıklar halinde gösterdiğimiz glutamin faydaları oldukça fazladır. Glutamin Enerji Verir ve Atletik Performansı Arttırır Glutamin amino asidinin temel rollerinden biri vücuttaki fazla amonyağı temizlemesidir. Fazla amonyak glutamin sayesinde diğer amino asitlere, amino şekerlere ve üre haline dönüştürülür. Yaklaşık 60 dakika spor yapan bir kişinin vücudundaki glutamin miktarı %40 seviyelerinde azalır. Glutamin miktarı azalınca antrenmanlar sırasındaki direnç azalır ve kişi normalden daha hızlı bir şekilde yorulur. Bu gibi durumlarda vücuda glutamin takviyesi alınması gerekir. Böylece egzersizler sırasında direnç artar ve antrenmanların yıkıcı etkisi azalır; antrenmanlar sonrasındaki iyileşme süreci de kısalmış olur. Glutamin Yağ Yakımına ve Metabolizmanın Hızlanmasına Katkıda Bulunur Yapılan araştırmalar glutaminin büyüme hormonu ile ilişkisini ortaya koymuştur. Glutamin seviyesi arttıkça büyüme hormonu salgısının fazlalaştığı ve metabolizma hızının yükseldiği bilinmektedir. Glutaminin yağ yakımını hızlandırıp yağsız kas kitlesi oluşumunu da tetiklediği bilinmektedir. Glutamin Vücut Geliştirmeye Yardımcı Olur Glutaminin temel kullanım amacı enerji seviyesini yükseltmek, atletik performansı arttırmak ve kas büyümesini hızlandırmaktır. Glutamin; yağsız kas kitlesinin gelişimini sağlar, antrenman direncini arttırır, antrenman sonrası iyileşme sürecini kısaltır, protein sentezini arttırarak kas oluşumunu destekler. Tüm bu faydaları da bu amino asidin vücut geliştiren sporcular için önemini ortaya koymaktadır. Üstelik antrenmanlardan sonra dahi kas erimesini engelleyici özelliği, glutamin amino asidinin önemini arttırmaktadır.

Glutamin hangi besinlerde bulunur?” sorusuna verilecek birçok yanıt vardır. Çoğu amino asit çeşidinden farklı olarak glutaminin hem bitkisel hem de hayvansal protein kaynaklarında bulunduğunu hatırlatmak istiyoruz. Hayvansal gıdalar yüksek oranda glutamin içermektedir. Tavuk, balık, sığı ve hindi eti yüksek oranda glutamin içerir. Özellikle çiğ balıklar tam bir glutamin deposudur! Eğer sushi yemekle ilgili önyargılarınız varsa, bu besinlerin besleyici değerlerini de hesaba katabilirsiniz! Ayrıca sporcu beslenme programlarının vazgeçilmezi olan yumurta da glutamin içermektedir. Hayvansal gıdalar haricinde yeşil yapraklı birçok sebze yüksek seviyede glutamin içerir. Isı glutamin amino asidini tahrip ettiği için sebzelerin çiğ tüketilmesi alınan glutamin miktarını arttıracaktır. Ispanak, lahana, maydanoz ve fasulye gibi gıdalar tüketerek vejetaryenler de ihtiyaçları olan glutamin miktarını karşılayabilirler.

Glutamin kullanımı için en çok tercih edilen kaynak besin takviyeleridir. Glutamin takviyeleri; özellikle yüksek atletik performans sergileyen sporcular tarafından vücut için gerekli olan enerjiyi, direnci sağlamak ve spor sırasında azalan glutamin depolarını doldurmak için kullanılır. Diğer tüm takviyeler gibi glutamin takviyesinin de belli kurallar ve dozlar dahilinde kullanılması gerekmektedir. Glutamin kullanmadan önce doktor tavsiyesi almak gerekir. Kişinin sağlık geçmişi, yaşı, glutamin kullanım amacı gibi değişkenler glutaminin nasıl kullanılacağı üzerinde etkilidir. Glutamin kullanım önerileri glutaminin hangi amaçla kullanılacağına göre değişiklik göstermektedir. Glutamin takviyelerinin uzun süreli düzenli kullanımı en iyi sonuçların alınmasını sağlayacaktır. Bağışıklık sistemini güçlendirmek için uyandıktan sonra ve yatmadan önce 5 gram glutamin tüketilmesi önerilmektedir. Amaç vücut geliştirmekse antrenmandan önce ve sonra 5-10 gram glutamin kullanımının faydası olacaktır. Sindirim sorunları olan HIV/AIDS hastaları üzerinde yapılan araştırmalar sonucunda glutaminin besin emilimini arttırdığı ve kilo almayı kolaylaştırdığı ortaya çıkarılmıştır. Bu nedenle bu hastalıklara sahip olan kişilerin günlük 40 gram glutamin takviyesi almaları uygun görülmektedir.